20 вопросов по Истории белорусской литературы
1. Адметнасць мастацкага голасу Пімена Панчанкі. Характарыстыка ранняга этапу творчасці паэта (аналіз вершаў «Упэўненасць», «Журавы», «Восень» і інш.)
2. Дарогі вайны Пімена Панчанкі. Пафас, матывы, вобразы, «ваенных» твораў паэта (аналіз вершаў «Кожны з нас прыпасае Радзімы куток», «Сіняя касачы», «Герой», «Курганы» і інш.)
3. Балючыя праблемы часу у творах Пімена Панчанкі 80-90-х гг. Пісьменнік пра лес бацькоускай зямлі, роднай мовы (зборнікі «I вера, і вернасць, і вечнасць», «Горкі жолуд», «Высокі бераг»). Аналіз вершау «Прыстасаванцы», «Зямля у мяне адна», «Развітанне», «Лясы і рэкі», «Сармацкае кадзіла», «Беларуская мова» і інш.
4. Творчы шлях Iвана Шамякіна. Сучаснае и мінулае у прозе пісьменніка. Вызначальныя рысы стылю
5. Iван Шамякін пра лес свайго пакалення у пенталогіі «Трывожнае шчасце». Месца твора ў літаратары канца 1950 – пачатку 1960-х гг.
6. Жанчына і вайна у аповесці «Гандлярка і паэт». Уяуленне Вольгі Ляновіч аб сэнсе жыцця. Вобраз паэта Алеся Шпака. Які след у яго жыцці пакінула гандлярка?
7. Сацыяльна-этычная сутнасць канфлікту у рамане «Сэрца на ладоні» Івана Шамякіна. Праблема бацькоў і дзяцей. Сэнс назвы твора
8. Праблематыка, сутнасць канфліктаў, сваеасаблівасць чалавечных характарау у прозе Iвана Шамякіна 1990-х гг. (аналіз твораў «Сатанінскі тур», «Адна на падмостках»)
9. Праблемная навізна і жанравая адметнасць «франтавых» аповесцей Васіля Быка («Жураўліны крык», «Альпійская балада», «Мертвым не баліць»)
10. Шматпланавасць паказу вайны, зварот Васіля Быкава да партызанскай тэматыкі («Абеліск», «Сотнікаў» і інш.)
11. Новы паварот у асэнсаваніі мінулай вайны у аповесці Васіля Быкава 1990-х гг. «Пакахай мяне, салдацік». Асноуныя прыкметы «быкаускай аповесці»
12. Трагедыя селяніна-гаспадара у аповесцях Васіля Быкава «Знак бяды», «Аблава»
13. Лес чалавека і народа у творах Васіля Быкава апошніх дзесятігодзяу. Пашырэнне тэматычнага дыяпозону творчасці Васіля Быкава («Жоуты пясочак», «Сцяна», «На чорных лядах», «Ваучыная яма»
14. Асоба Андрэя Макаенка. Шлях мастака у драматургіі. Змены ў ацэнках аутарам вясковай рэчаіснасці у камедыях «Выбачайце, калі ласка», «Таблетку пад язык» і інш.
15. Праблемна-тэматычнае, жанравае наватарства драматургіі Андрэя Макаенка 60-х – пачатка 80-х гг. Сучаснае прачытанне спадчыны пісьменніка («Зацюканы апостал»)
16. Сваеасаблівасць сюжэтна-кампазіцыйнай будовы песы Андрэя Макаенка «Пагарэльцы». Арыгинальная распрацоука вобразау-тыпау. Майстэрства перадачы праяу бюракратызму (Ухватау, Кудасау, Клепкін, Бусько)
17. Жанрава-стылевае наватарства песы Андрэя Макаенка «Трыбунал»
18. Мастацтва слова і Вялікая Айчыная вайна. Прадчуванне народнай трагедыі у літаратуры канца 1930-х гг. Тэмы, матывы, пафас творау ваеннага часу
19. Лёс «хлопцау-равеснікаў» у творчасці Івана Навуменкі. Адметнасць стылявой манеры пісьменніка (апавяданні «Семнадцатай вясной», «Хлопцы самай вялікай вайны»)
20. Антываенная скіраваннасць творчасці Алеся Адамовіча. Аповесць «Карнікі» у кантэксце беларускай «ваеннай» прозы
Першыя празаічныя творы І. Навуменка надрукаваў у трыццацігадовым узросце. У 1957 годзе выходзіць першая кніга пісьменніка «Семнаццатай вясной», якую складаюць апавяданні «Семнаццатай вясной», «Троє із зялёнай будкі», «Ех, махорачка». У гэтым зборніку апавяданняў адлюстраваны духоўны світло й лёс юнакоў у перадваенны й ваенны годину.
Пачынаецца апавяданне расказам галоўнага героя пра жыццё сваіх сяброў-равеснікаў, першае юнацкае каханне. Такі прынцып пабудовы апавядання ўяўляе сабой споведзь аўтара «пра годину й пра сябе», дазваляе перадаць рамантыку таго години. І. Навуменка із добразычлівай усмешкай, лірызмам расказвае пра сябе: «Мені ішоў семнаццаты рік. Травня семнаццатая вясна була вельмі багатай на кветкі, на цеплыню, на тыя цудоўныя дні, калі здаецца, сама зямля спявае пісню сонцу, жыццю, высокаму сіняму небу. Даўно ўжо із всіх кветак я найболын палюбіў бэз».
Вобраз бэзу праходзіць праз усё апавяданне, даючы яму завершанасць й выразнасць. Гэтая мастацкая дэталь дапамагае сцвердзіць, вылучыўшы на першы план, гуманізм, першую юнацкую любоў, усвядоміць сябе чалавекам вялікага світу. Героі І.Навуменкі – наіўныя й рамантычныя, сур'ёзныя й смешныя. Пісьменнік імкнецца раскрыць іх маральны патэнцыял, гатоўнасць так самаахвяравання ў імя агульнай справы. У тієї грізні годину моладзь не ўяўляла сабе, што можа быць спакойнае жыццё, але й й не пакідала сваіх сардэчных спраў одну годину пасля вайны. «Першым здрадзіў нашай агульнай справе я. У гэты годину, калі ішла вайна, калі там, на фронце, паміралі сапраўдныя героі, я, чалавек, котрі не зрабіў у жыцці яшчэ ніводнага подзвігу, закахаўся самим ганебным чынам».
Галоўны герой апавядання Цімох, пакахаушы «білу тоненьку дзяўчыну» у такі нядобры годину, крыху разгубіўся, не знаходзіў выйсця «са свайго становішча». Ён то кідаецца ў празмерную крайнасць, уяўляючы сябе ў розных геройскіх ролях й мяркуючы такім чынам спадабацца Стасі: «Вось я на вачах у дзяўчыны забіваю нямецкага каменданта, забіваю Кірылу Сёхмана, забіваю цэлы дзесятак фашыстаў, нарэшце, падаю забіты сам...»
Те прыдумвае «выхад адзіны, котрі толькі міг быць на свеце», калі, надзеўшы бацькаў сіні касцюм, хоча трапіць на вочы сваёй выбранніцы. Аднак замісць спаткання яму прыходзіцца ісці на дыверсію... Вялікую радасць герою прыносіць й тое, што яго абранніца сэрца Стася, якаючи жыве «ў аптэцы, у доміку, схаваным у засені бэзавых кустоў», травні адносіны так агульнай справы: «Тоненька біла дзяўчына паўставала цяпер у маіх вачах у нейкім новим, казачным святле. У гэтую вясновую ноче я зноў пачуў, як прыемна пахне расцвіўшы бэз».
Собственная разработка
