УВОДЗІНЫ 4
ГЛАВА 1 КАЛАРЫСТЫЧНАЕ БАЧАННЕ СВЕТУ Ў НАРОДНАЙ І ЛІТАРАТУРНАЙ ТРАДЫЦЫЯХ 6
1.1 Сімвалічнае значэнне колеру ў народных уяўленнях беларусаў 6
1.2. Мастацкая роля колеру ў літаратурных творах 10
ГЛАВА 2 ЧАРНОБЫЛЬ І ЯГО КАЛАРЫСТЫЧНА-СІМВАЛІЧНАЕ ЎВАСАБЛЕННЕ Ў ПАЭТЫЧНЫХ ТВОРАХ 15
2.1. Чарнобыль як канцэпт сучаснай мастацкай свядомасці 15
2.2. Колеравая сімволіка і вобразнасць у паэтычных творах пра Чарнобыль 19
ЗАКЛЮЧЭННЕ 24
СПІС ВЫКАРЫСТАНЫХ КРЫНІЦ 25
Колеранайменням паэты аддаюць асаблівую ўвагу, ствараюць пры іх дапамозе яркія вобразы, выяўляючы сваю індывідуальнасць, светаўспрыманне, адлюстроўваючы не толькі фарбы рэчаіснасці, але і складаныя змены настрою, пачуццяў. І жывапісец, і пісьменнік карыстаюцца колерамі не толькі дзеля апісання, за імі яны бачаць штосьці іншае, пра што хочуць сказаць свету. Словы са значэннем колеру валодаюць істотным сімвалічным патэнцыялам, адыгрываюць значную ролю ў выяўленні аўтарскай задумы. Можна меркаваць, што каларонімы заўсёды з’яўляюцца мастацкім матэрыялам, выконваюць выяўленчую функцыю. Гэта значыць, не проста фігуруюць у якасці лагічнага азначэння, а выкарыстоўваюцца менавіта як сродак дасягнення вобразнасці.
Аналіз твораў паэтаў і празаікаў дазваляе сцвярджаць, што чалавецтва ўпершыню сутыкнулася са смерцю так блізка, але смерцю нябачнай, міфычнай, фантастычнай, незразумелай, неўсвядомленай чалавекам.
Гэты нябачны вораг знішчае ўсё жывое на сваім шляху і пакідае пасля сябе толькі котлішча і попел. У сувязі з гэтым літаратура міфасімвалізуе чорны колер. Нават сонца, якому здаўна пакланяліся нашы продкі, асвятляе зямлю чорным светам. Чорны — колер смерці. Ён падаецца ў кантрасце з мінулым, дзе было блакітнае неба, цёплае сонца, зялёныя палі, празрыстыя хвалі азёр. Такім чынам, беларуская літаратура змяніла семантыку ў поглядах на прыроду, на народныя традыцыі, на сучаснае існаванне чалавецтва.
Даследаванне паказала, што ў даследаваных намі тэкстах (творы П. Панчанкі, М. Мятліцкага і інш.) дамінуе чорны колер. Менш выкарыстоўваюцца такія колеры, як белы, жоўты, зялены, сіні. Паэтыка малюнкаў чарнобыльскай рэчаіснасці вызначаецца чорнымі, сумнымі фарбамі, якія раскрываюць цяжкі псіхаэмацыянальны стан чалавека. Змрочныя вобразы і фарбы вызначаюць аблічча чарнобыльскіх пейзажаў паэтаў Беларусі.
1. Ганчарова-Цынкевіч, Т. Гармонія колеру і святла ў паэзіі Змітрака Бядулі / Т. Ганчарова-Цынкевіч // Роднае слова. — 2018. — С. 8–11.
2. Тэорыя і практыка мовы. Галоўная [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: https://www.movananova.by/zaniatki/gramatyka-kolery-videa.html. — Дата доступу : 21.10.2021
3. «Колер Беларусі» Міхала Анемпадыстава. Галоўная [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : https://budzma.org/news/kolyer-byelarusi-mikhala-anyempadystava-byely.html. — Дата доступу : 24.11.2021.
4. Бабіч, Ю. М. Чырвоны колер і яго адценні ў творах беларускіх пісьменнікаў / Ю.М. Бабіч // Роднае слова. — 2007. — № 9. — С. 14-17.
5. Бядуля, З. Збор твораў у 5т. Т.1 : Вершы, паэмы / З. Бядуля . — Мінск: Маст. літ., 1985 . — 407 с.,
6. Асаблівасці выкарыстання слоў са значэннем колеру. Галоўная [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу : http://rep.bsmu.by/bitstream/handle/BSMU/18677/8.pdf?sequence=1&isAllowed=y. — Дата доступу : 17.11.2021.
7. Федарцова, Т. М. Функцыі і сімволіка колеру ў паэтычным тэксце / Т. М. Федарцова // Труды БГТУ. Сер. 4, Принт- и медиатехнологии. — Минск: БГТУ, 2018. — С. 100-105.
8. Ляшчынская В. А. Слова ў паэзіі Я. Купалы. — Мінск. Бел. навука, 2004. — 272 с.
9. Колас Я. Выбраныя вершы. / Уклад. М. Лужанін, — Мінск : Маст. Літ.— 1980. — 240 с.
10. Бельскі, А. І. Пакуль баліць душа : літ.-крыт. артыкулы / А. І. Бельскі— Мінск. 1995.
11. Грачанікаў, А. Прыціхне ў прыцемках Прыпяць... Галоўная [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: http://www.charnobyl.ru/prytsikhne-u-prytsemkakh-prypyats. — Дата доступу : 18.11.2021.
12. Бельскі, А. І. Галасы і вобразы : літ.-крыт. артыкулы / А. І. Бельскі — Мінск. 2005. — С. 261.
13. Барадулін, Р. Лямант. Галоўная [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: http://www.charnobyl.ru/lyamant. — Дата доступу : 03.11.2021.
14. Сіпакоў, Я. Одзіум. Галоўная [Электронны рэсурс]. Рэжым доступу: https://knihi.com/Janka_Sipakou/Odzium.html. — Дата доступу : 03.12.2021.
15. Ярац, В. Балада Палесся. Галоўная [Электронны рэсурс]. — Рэжым доступу : https://7lafa.com/poetryby/777. — Дата доступу : 03.11.2021.
16. Дранько-Майсюк, Л. Тут: Вершы, паэмы, эсэ. / — Мінск : Маст. літ., 1990. — 214 с.
17. Алексіевіч, С. А. Чарнобыльская малітва / С. А. Алексiевiч. Мiнск Лiт.-маст. фонд «Гронка». — 1999. — С. 224.
18. Сучасная беларуская літаратура : хрэстаматыя; склад. І. С. Шпакоўскі. Мінск : Маст. літ. — 267 с.
19. Бельскі, А. І. Беларуская літаратура XIX-XX ст. / А. І. Бельскі. — Мінск Аверсэв, 1999. — 415 с.
20. Панчанка, П., Высокі бераг : Вершы, эсэ / П. Панчанка. — Мінск : Маст. літ., 1993.
21. Зорка Палын : Творы беларускіх паэтаў пра чарнобыльскую трагедыю. — Мінск : Маст. літ., 1993.
22. Башлакоў М. Пяро зязюлі падніму. Мінск: Маст. літ. — 2001. — 271с.
23.Куртаніч, В. Птушыным шляхам : Вершы / Прадм. Т. Чабан. В. Курта-ніч – Мінск : Маст. літ., 1990. – 71 с.
24. Заяц, Н. В. Мастацкае асэнсаванне чарнобыльскай трагедыі ў сучасным ліра-эпасе / Н. В. Заяц // Весн. Беларус. дзярж. ун-та. Сер. 4. Філалогія. Журналістыка. Педагогіка. — 2009. — № 1. — С. 36–39.
25. Вабішчэвіч, В. Чорны боль : Вершы / В. Вабішчэвіч. — Мінск: Маст. літ. — 2003.
26. Мятліцкі, М. Хойніцкі сшытак : Вершы. — Мінск : «Беллітфонд»,м 1999. — С. 190.
27. Шніп, В. Выратаванне атрутай / Бібл. час. “Куфэрак Віленшчыны”, №5. / В. Шніп. — Маладэчна, 2003.
