Уласныя імены фантастычных герояў чароўных казак

Казка, нягледзячы на ўсю сваю вонкавую прымітыўнасць і несур'ёзнасць, з'яўляецца глыбокім і каштоўным жанрам, які шырока вывучаецца з гістарычнага, культурнага і лінгвістычнага пунктаў гледжання. Вывучэнне казкі – не проста прыватная дысцыпліна, але самастойная навука энцыклапедычнага характару. Казка адлюстроўвае гісторыю свайго народа, этнаграфію, рэлігію, гісторыю формаў мыслення, мовазнаўства, гістарычнай паэтыкі, і такім чынам, нясе ў сабе каласальную інфармацыю, якая перадаецца з пакалення ў пакаленне.
Казка неверагодна шматгранная, і навукай зроблена надзвычай шмат для яе вывучэння. Казцы прысвечана велізарная колькасць навуковых прац, кніг. Але, на радасць дапытлівым даследнікам, яна ёсць невычэрпная крыніца навуковага натхнення, і яе вывучэнне не ведае межаў. Яна настолькі багатая і разнастайная, што разглядаючы яе з розных бакоў, можна ўвесь час знаходзіць новыя і цікавыя тэмы для даследавання.
Казка як жанр фальклору існуе ў кожнай краіне і, як правіла, мае глыбокія гістарычныя карані і ўстойлівыя традыцыі. Фальклорную казку прынята лічыць чымсьці накшталт працягу антычнай міфалогіі. Паказальна, што казачныя сюжэты інтэрнацыянальныя, гэта сведчыць пра тое, што казкі ўсіх народаў узыходзяць да адной крыніцы.
Чарадзейная казка – своеасаблівы жанр фальклору, які грунтуецца перш за ўсё на міфалагічным мысленні людзей і мае шмат асаблівасцей. Вядомы рускі фалькларыст У. Проп наступным чынам вызначае чарадзейныя казкі як жанр: ”... Казка пачынаецца з нанясення якой-небудзь шкоды (выкраданне, выгнанне і інш.) ці з жадання мець што-небудзь (цар пасылае сына за жар-птушкай) і развіваецца праз адпраўку героя з дому, сустрэчу з дарыльшчыкам, які дае герою чарадзейны сродак ці памочніка, пры дапамозе якога прадмет пошукаў знаходзіцца. У далейшым у сюжэце – паядынак з супраціўнікам, вяртанне і пагоня... Казкі, якія адлюстроўваюць гэтую схему, называюцца чарадзейнымі...” [28, c.18].
У чарадзейных казках, нават зыходзячы з самой іх назвы, чарадзейнае прысутнічае на самых розных узроўнях. Асаблівасці арганізацыі сюжэта, паходжанне і асабістыя якасці персанажаў, прасторава-часавыя мадэлі, падзеі і топасы – усё нясе на сабе адбітак нечага незвычайнага і магічнага. Рэчы, якія акружаюць герояў у казках, таксама амаль заўсёды валодаюць магічнымі ўласцівасцямі. Мы звяртаем асаблівую ўвагу на тое, што ў казках (як, напэўна, і ў іншых старажытных жанрах фальклору) часцей за ўсё фігуруюць толькі тыя персанажы, локусы, прадметы і г.д., якія маюць значэнне для развіцця сюжэта. Справа ў тым, што ўсе гэтыя пераменныя элементы чарадзейных казак непарыўна звязаны з самой структурай казкі. А структуру чарадзейнай казкі У. Проп вызначаў як пэўную паслядоўнасць дзеянняў, якія маюць значэнне для развіцця сюжэта.
Мэта: даследаваць асаблівасці ўласных імен герояў чароўных казак.
Аб’ект даследавання: фантастычныя казкі.
Прадмет даследавання: ўласныя імены фантастычных герояў чароўных казак.
Задачы:
1. Ахарактарызаваць казку як літаратурны жанр.
2. Разгледзець чароўную казку і асаблівасці яе мовы.
3. Вызначыць асаблівасці ўласных імен герояў чароўных казак.
4. Даць характарыстыку фантастычных герояў рускіх і беларускіх чароўных казак.

1. Алефиренко, Н.Ф., Золотых, Л.Г. Проблемы фразеологического значения и смысла (в аспекте межуровневого взаимодействия) / Н.Ф. Алефиренко, Л.Г. Золотых. – Астрахань: Изд-во Астрах-го гос. пед. ун-та, 2000. – 220 с.
2. Арбузова, В.Ю. Прецедентность в русском языке как лингвистический и культурный феномен (на материале научных и эпистолярных текстов) / В.Ю. Арбузова. – Дис. канд. филол. наук. – Липецк, 2007. – 202 с.
3. Архангельский, В.Л. Устойчивые фразы в современном русском языке. Основы теории устойчивых фраз и проблемы общей фразеологии / В.Л. Архангельский. – Ростов н/Д: Изд-во Ростовского ун-та, 1964. – 315 с.
4. Ашукин, Н.С., Ашукина, М.Г. Крылатые слова / Н.С. Ашукин, М.Г. Ашукина. – Изд-во «Художественная литература». М, 1987 г. – 528 с.
5. Баршчэўскі Л.П., Васючэнка П.В., Тычына М.А. Беларуская літаратура і свет: ад эпохі рамантызму да нашых дзён: папулярныя нарысы. Мінск, 2006. С. 8-11, 13-21, 21-25.
6. Баршчэўскі Я. Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях. Пераклад з польскай мовы, пасляслоўе, каментарыі М. Хаўстовіча. Мінск, 1996.
7. Бетехтина, Е.Н. Фразеологизмы с библейскими именами (в рус.и англ. яз) / Е.Н. Бетехтина. – СПб., 1999. – 172 с.
8. Верещагин, Е.М., Костомаров, В.Г. Национально-культурная семантика русских фразеологизмов // Словари и лингвострановедение / Е.М. Верещагин, В.Г. Костомаров. – М.: Русский язык, 1982. – С. 89-98.
9. Виноградов, В.В. Об основных типах фразеологических единиц в русском языке / В.В. Виноградов // Лексикология и лексикография. – М-Л., 1947 г. – C. 140-161.
10. Ворожцова, О.А. Прецедентные имена в российской печати [Текст] / О.А. Ворожцова, А.Б. Зайцева. – Известия Уральского государственного университета. – 2006. – № 45. – 229 с.
11. Гарцевич Е./ Жанры славянского фентези.// Мир фантастики. – Москва,2005. – № 20. – с.49-53
12. Гудков, Д.Б. Некоторые особенности функционирования прецедентных высказываний / [Текст] Д.Б. Гудков, В.В. Красных [и др.]. – Вестник Московского университета, сер. 9. Филология. –1997. – №4. – 117 с.
13. Даль, В.И. Пословицы и поговорки русского народа / В.П. Даль. – СПб.: Диамант, 1997. – 544 с.
14. Жорж Санд Бабушкины сказки. - Москва, 1991, - с.8
15. Жуков, В.П. Семантика фразеологических оборотов / В.П. Жуков. – М, 1978 г. – 543 с.
16. Зимин, В.И., Спирин, A.C., Пословицы и поговорки русского народа / В.И. Зимин, A.C. Спирин. – М.: «Сюита», 1996. – 544 с.
17. Зимин, В.И., Спирин, А.С. Пословицы и поговорки русского языка / В.И. Зимин, А.С. Спипин. – М.: Цитадель, 2008. – 590 с.
18. Комаров, А.С. Пословицы русского языка и их русские аналоги / А.С. Комаров. – Москва: Наука, 2008. – 111 с.
19. Кондратьева, Т.Н. Собственные имена в месяцесловах, пословицах, поговорках, загадках, заговорах и сказках русского народа / Т.Н. Кондратьева. – Казань, 2004. – 340с.
20. Кучешева, И.Л. Лексико-семантический анализ имен собственных в составе английских и русских фразеологических единиц: лингвокультурологический подход // Иностранные языки в школе / И.Л. Кучешева. – 2008. – № 5. – С. 81-84.
21. Мальдзіс А./ Баршчэўскі Ян // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. Мінск, 1992. Т. 1.- с. 203-235.
22. Мелерович, А.М., Мокиенко, В.М. Фразеологизмы в русской речи / А.М. Мелерович, А.М. Мокиенко. – М.: Русские словари: Астрель, 2001. – 856 с.
23. Мокиенко, В.М. О собственном имени в составе фразеологии // Перспективы развития славянской ономастики / В.М. Мокиенко. – М., 1980. – С. 23-37.
24. Нахимова, Е.А. Прецедентные имена в массовой коммуникации [Текст] / Е.А. Нахимова. – Екатеринбург, 2007. – 207 с.
25. Попов, Р.Н. Фразеологизмы современного русского языка с архаическими значениями и формами слов / Р.Н. Попов. – М.: «Высшая школа», 1976. – 200 c.
26. Пропп В.Я. Исторические корни волшебной сказки. Ленинград, 1986. -с.105-195
27. Синюк, В.Б. Паремические выражения как особый тип языка // Язык и социум: Материалы IV Международной конференции. 1-2 декабря 2000г. в 2 Ч. / В.Б. Синюк.– Мн.: БГУ. 2001. – Ч. 1. – С. 247-249.
28. Современный русский язык. – Мн., «Вышэйшая школа». 1990г. – 120 с.
29. Солодуб, Ю.П. Образность фразеологизмов и фразеологическая номинация / Ю.П. Солодуб // Фразеологическая номинация. Особенности семантики фразеологизмов : межвуз. сб. науч. тр. / Рост.н/Д гос. пед. ин-т ; редкол.: Т.Л. Павленко (отв. ред.) [и др.]. – Ростов н/Д, 1989. – С. 4-12.
30. Суперанская, А.В. Общая теория имени собственного / А.В. Суперанская. – М., Наука, 1973. – 366 с.
31. Телия, В.Н. Русская фразеология. Семантический, прагматический и лингвокультурологический аспекты / В.Н. Телия. – М.: Школа «Языки русской культуры», 1996. – 288с.
32. Тимофеев Л.И., Тураев С.В. Краткий словарь литературоведческих терминов. Москва, 1985
33. Хаўстовіч М. / Мастацкі метад Яна Баршчэўскага. – Мінск: БДУ, 2003.
34. Шанский, Н.М. Фразеология современного русского языка / Н.М. Шанский. – СПб, 1996. – 184 с.